Publicatiedatum 19-03-2020 | 12:03

Het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) heeft op 19 maart 2020 een rapport gepubliceerd met daarin de bevindingen van een verkenning van de verantwoordelijkheden en de positie van de veiligheidsregio ten aanzien van hoog-risico biologische laboratoria.

De Raad van Directeuren Veiligheidsregio (RDVR) heeft het IFV gevraagd globaal te verkennen hoe de verantwoordelijkheid van de voorzitter van de veiligheidsregio voor de voorbereiding op en de bevoegdheden ten aanzien van de infectieziektebestrijding en de openbare orde en veiligheid, zich verhouden tot de aanwezigheid, vestiging en uitbreiding van hoog-risico biologische laboratoria:

  • Waarom is het voor de veiligheidsregio’s noodzakelijk om op de hoogte te zijn van de locaties van de hoog-risico biologische laboratoria?
  • Wat is de juridische context van de wet- en regelgeving van hoog-risico biologische laboratoria?
  • Wat is nodig om tot een gewenste situatie te komen voor veiligheidsregio’s ten aanzien van de locaties van de hoog-risico biologische laboratoria?

Onderzoek met ziekteverwekkende micro-organismen gebeurt in een gecontroleerd laboratorium en voldoet aan strikte veiligheidseisen volgens internationale richtlijnen. Ondanks alle veiligheidsmaatregelen kunnen bij een incident ziekteverwekkende micro-organismen vrijkomen buiten het laboratorium. Een (dreiging van een) ernstige infectieziekte en een crisis zijn mogelijke gevolgen. Incidenten met hoog-risico biologische laboratoria raken de verantwoordelijkheden die de voorzitter van de veiligheidsregio op grond van de Wet veiligheidsregio's en de Wet publieke gezondheid heeft. 

Het nu verschenen rapport Hoog-risico biologische laboratoria. Een verkenning van de verantwoordelijkheden en de positie van de veiligheidsregio laat zien dat de wet- en regelgeving rond hoog-risico biologische laboratoria versnipperd en complex is: er is een groot aantal departementen en toezichthouders betrokken, met verschillende doelen.

Vergunningen voor hoog-risico biologische laboratoria richten zich op maatregelen en voorschriften voor het laboratorium en op werkvoorschriften. Er wordt niet gekeken naar de locatie en de kenmerken van het gebouw en de omgeving. Er zitten gaten in de toetsing op de beheersbaarheid van calamiteiten en de toetsing op mogelijke effecten op de publieke gezondheid en veiligheid. Ook bestaat er geen helder beoordelingskader voor de locatiekeuze van dergelijke laboratoria. Verder is bepaalde informatie geclassificeerd vanwege de biosecurity-aspecten van hoog-risico biologische laboratoria, en daarmee niet toegankelijk voor de veiligheidsregio's. Veiligheidsregio's kunnen hierdoor onvoldoende invulling geven aan de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden ten aanzien van de crisisbeheersing en rampenbestrijding en de infectieziektebestrijding. Invulling van die verantwoordelijkheid vereist echter ook specialistische kennis, die wellicht via expertiseregio's georganiseerd kan worden.